Barszcz czerwony to jedna z najbardziej charakterystycznych zup w kuchni polskiej. Jest podawany zwykle z okazji świąt i ważnych uroczystości. Poznaj jego historię i sposoby przygotowania – oto kilka inspiracji.
Barszcz czerwony to zupa znana w krajach Europy Centralnej i Wschodniej od wieków. Pierwsze wzmianki o niej można znaleźć już w średniowiecznych źródłach. Na początku był to prosty wywar warzywny. Z kolei informacje, jakie można znaleźć o barszczu jako potrawie świątecznej, pochodzą z XVI wieku. Barszcz czerwony na zakwasie jest zdrowy i aromatyczny – nic dziwnego, że szybko zyskał na popularności. Dziś jest jednym z symboli naszej narodowej kuchni.
Barszcz czerwony na zakwasie
Tradycyjnie barszcz czerwony był przygotowywany na bazie zakwasu, który fermentował przez kilka dni. Zakwas ten nadawał zupie charakterystyczny smak i intensywny czerwony kolor. Dziś dostępne są również gotowe koncentraty do przygotowania barszczu, co znacznie skraca czas jego przygotowania. Mimo to warto jednak samodzielnie ukisić buraki, gdyż są one najważniejszym elementem tego dania.
Barszcz czerwony – różne rodzaje
Wyróżniamy kilka odmian regionalnych barszczu czerwonego. Najbardziej popularnym rodzajem jest wspomniany już wcześniej barszcz czerwony przyrządzany na zakwasie, według tradycyjnej receptury. Serwuje się go zwykle w uszkami z kapustą i grzybami albo krokietami. Są jednak też inne przepisy na barszcz czerwony – oto kilka inspiracji.
Można przygotować m.in. czysty barszcz, podawany w filiżance, barszcz czerwony zabielany śmietaną, barszcz wigilijny z farszem bez mięsa, który jest podawany w czasie wigilii Bożego Narodzenia. Ciekawym wariantem jest też tzw. barszcz ukraiński, który różni się od polskiego dodatkami – m.in. dodaje się do niego fasolę, kapustę i marchew. Jego bazą jest wywar mięsny, gotowany zwykle na żeberkach wieprzowych.
Popularna jest też sezonowa wersja barszczu podawana na zimno, czyli chłodnik z buraków, który jest idealny na gorące letnie dni. Często zawiera dodatki takie jak śmietana, rzodkiewka, szczypior, jajka czy ogórki kiszone.
Na jakie okazje podaje się barszcz czerwony?
Barszcz czerwony jest potrawą, która jest obecna na polskich stołach podczas wielu uroczystości i świąt. Oto kilka okazji, na które podaje się tę zupę:
- Wigilia Bożego Narodzenia. Barszcz czerwony z uszkami jest jednym z głównych dań na wigilijnym stole. Wierzono, że buraki zapewnią urodę, pomyślność i długowieczność, a także zagwarantują długie życie w zdrowiu.
- Wielkanoc. W niektórych regionach Polski barszcz czerwony z jajkiem na twardo jest tradycyjnym daniem wielkanocnym. W innych częściach naszego kraju na tę okazję króluje barszcz biały. Na przykład na Podlasiu jada się w Wielkanoc kresową zalewajkę (żurek z warzywami i grzybami) albo barszcz czerwony z kiszonych buraków.
- Święto Niepodległości. barszcz czerwony jest często podawany 11 listopada, w dzień obchodów święta niepodległości Polski. Stanowi symbol narodowej kuchni.
Przepisy na barszcz czerwony
Przygotowanie tradycyjnego barszczu czerwonego na zakwasie może być czasochłonne, ale efekt jest tego wart. Można też przyrządzić barszcz czerwony z uszkami z mięsem lub kapustą i grzybami albo paszteciki czy krokiety. Część osób woli go podawać z gotowanym jajkiem lub ziemniakami na sypko.
Składniki
- 1 litr zakwasu barszczowego
- 1 kg buraków ćwikłowych
- wywar (mięsny albo warzywny)
- 2 marchewki
- 2 pietruszki
- 1 por
- 2 ząbki czosnku
- 2 liście laurowe
- 5 ziaren pieprzu
- ziele angielskie
- łyżka majeranku
- sól i pieprz do smaku
- opcjonalnie: śmietana, uszka, ocet, suszone grzyby
Wykonanie
Przygotuj kilka dni wcześniej zakwas na bazie buraków. Obierz je lub dokładnie umyj. Pokrój je na kawałki albo zetrzyj na plasterki na tarce, a potem ułóż je w kamionkowym lub szklanym naczyniu. Ułóż między warzywami czosnek i przyprawy, zalej całość wodą, przykryj ściereczką i pozostaw na kilka dni w chłodnym miejscu. Zakwas powinien być gotowy po około 4-7 dniach.
Umyj pozostałe warzywa, obierz i pokrój w kostkę. Umieść je w garnku, dorzuć ziele angielskie i liście laurowe, zalej całość wodą i gotuj przez godzinę. Następnie je odcedź, obierz buraki i też pokrój w kostkę albo plastry. Gotuj je około 45 minut. Wlej zakwas (około 600-800 ml). Dopraw solą i pieprzem – gotowe!
Przepisy na barszcz czerwony mogą się różnić – można m.in. dodać do niego suszone grzyby czy zamiast zakwasu doprawić go octem. By przygotować barszcz czerwony zabielany, wystarczy jeszcze dodać do zupy śmietanę.
Symbol gościnności
Barszcz czerwony to nie tylko smaczna zupa, ale także ważny element kultury i tradycji polskiej kuchni. Pasuje niemal do wszystkiego. Bez względu na okazję, na której go podajesz, barszcz czerwony zawsze cieszy się dużą popularnością i jest symbolem polskiej gościnności.
Czytaj więcej: Potrawy regionalne Polski
Partnerzy Festiwalu
