Burzliwa historia Polski, zmiany granic państwa, a nawet rozbiory i wojny – to wszystko ukształtowało polską kuchnię. Jest eklektyczna, garściami czerpie z tradycji kulinarnej innych krajów, a jednocześnie pozostaje jedyna w swoim rodzaju. Polskie dania narodowe to potrawy nie tylko mięsne, również sycące zupy i słodkie przysmaki. Poznaj najpopularniejsze i najciekawsze z nich, które są kulinarną dumą naszego kraju.
Polska pierogami stoi!
Polak, zapytany o narodowe potrawy polskie, swoją „wyliczankę” zacznie od pierogów. I słusznie, ale… autorami tego dania są tak naprawdę Chińczycy. Pierogi przybyły do Polski w XIII wieku, a w Państwie Środka były znane już od stuleci. Do Polski dotarły okrężną drogą, przez Ruś. Legenda głosi, że Jacek Odrowąż – dominikański misjonarz – będąc w Kijowie, zachwycił się smakiem nowo poznanej potrawy. Po powrocie do ojczyzny sam przyrządzał pierogi i karmił nimi najuboższych.
Zgodnie z najprostszą recepturą narodowe polskie danie powstaje z mąki, wody, jajek oraz odrobiny masła i soli. Niektórzy dodają do ciasta także śmietanę i drożdże. Pierogi mogą być gotowane, pieczone i smażone oraz wypełnione… czymkolwiek, czego podniebienie zapragnie. Mogą mieć wytrawne nadzienie z sera, mięsa, warzyw, kaszy, a nawet z ryb oraz słodkie – owocowe, czekoladowe, serowe.
Kwaśny żur
Podobno żył niegdyś karczmarz, który podjął wyzwanie – miał otrzymać worek złota, jeśli przygotuje najgorszą zupę na świecie. Taką, której nikt nie zechce zjeść. Niestety przegrał. Jak do tego doszło? Do wody wrzucił kawałek starej, zasuszonej wędzonki, resztki zakwasu na chleb oraz trochę warzyw i czosnek. Stworzył żurek – polskie danie narodowe, które jest dziś znane od Bałtyku aż po Tatry.
Tak naprawdę ojczyzną żuru jest Śląsk. Jego nazwa pochodzi od niemieckiego słowa „sauer”, co oznacza kwaśny. Określenie „żur” przyjęło się w Polsce w XV wieku. Dopiero na przełomie XVIII i XIX stulecia Ślązacy zaczęli dodawać do niego ziemniaki. Zawsze jednak musiał mieć mięsną wkładkę. Tak jak dziś, tak i niegdyś mogła być nią np. kiełbasa lub boczek.
Bigos, czyli kapuściany misz-masz
Bierze się doń siekana, kwaszona kapusta,
Która, wedle przysłowia, sama idzie w usta;
Zamknięta w kotle, łonem wilgotnym okrywa
Wyszukanego cząstki najlepsze mięsiwa;
I praży się, aż ogień wszystkie z niej wyciśnie
Soki żywne, aż z brzegów naczynia war pryśnie.
A. Mickiewicz, "Pan Tadeusz"
…do tego jeszcze dobre mięso, kiełbasa, boczek, suszone śliwki, grzyby, cebula, przyprawy i bigos gotowy.
Ale uwaga! W kuchni staropolskiej bigos przygotowywano pierwotnie bez kapusty kiszonej. Było to samo siekane mięso okraszone octem. Bigos z kapustą to nieco nowsza, ekonomiczna wersja tego dania.
Polskie narodowe potrawy – a w tym właśnie bigos – były ważnym elementem kultury szlacheckiej. Szlachcice chętnie zabierali kociołki z tym przysmakiem na polowania. Przygotowywano wtedy tzw. bigos z wiwatem. Kociołek, w którym się gotował, dodatkowo uszczelniano ciastem. Sygnałem, że bigos jest gotowy, była przykrywka z hukiem wystrzeliwująca w powietrze.
Dziś potrawę tę najczęściej je się z okazji Świąt Bożego Narodzenia. Jej przygotowanie to trening dla cierpliwości. Najlepszy bigos to taki gotowany jak najdłużej, powoli duszony i kilka razy odgrzewany.
Słodkie warkoczyki
Faworki to małe, niepozorne ciastka, które na stałe wpisały się w polską tradycję kulinarną. Mąka, jajka, odrobina tłuszczu i cukru – tyle wystarczy Polakom, aby smacznie pożegnać się z karnawałem. Najczęściej ten przysmak je się[TM(1] na ostatki i w tłusty czwartek.
Nie piecze się ich, a smaży i to w głębokim oleju lub na smalcu. Legenda głosi, że młody cukiernik, smażąc pączki, upuścił kawałek ciasta na rozgrzany tłuszcz. Ciastko zawinęło się w warkocz. Przestraszony cukiernik wyjął je z oleju i posypał cukrem. To dzięki temu dziś można zajadać się tymi prostymi, ale wybornymi ciasteczkami.
Narodowe dania polskie to jednak jeszcze więcej – to wymyślnie przygotowywane podroby, rolady, toruńskie pierniki, mazurki, czernina czy zupa szczawiowa. To potrawy zapomniane i takie, które często goszczą na stołach. Polskie tradycje kulinarne sprzed lat są ciągle żywe, mimo że niektóre dania to nowe wariacje na temat swoich pierwowzorów.
Partnerzy Festiwalu
